The Electric Music and the «Electrocompositor» De Juan García Castillejo (1933-1944)

Authors

  • José Vicente Gil Noé Universitat Jaume I

Keywords:

Musical machines, Microtonalism, Electronic musical instruments, Random, Sound art

Abstract

Studies and researches that, starting from the universe of the current sound art, take a look back to locate and recover figures that once showed pioneering attitudes in music, art, literature or any other discipline, would mind the priest and musician Juan García Castillejo. Convinced that the future would be in electricity and electronics, his concerns and research in the 1930s were oriented to the application of the possibilities of these fields to music. This article aims to reveal the still largely unknown work of García Castillejo and his main contribution, the electrocompositor, to justify his consideration as one of the pioneers of sound art in Spain. The methodology focuses on the analysis of a book that the priest modestly wrote, published and distributed in Valencia: La telegrafía rápida, el triteclado y la música eléctrica. Its diffusion was reduced at the time and then quickly forgotten, but the rediscovery of this peculiar book by the sound artist Llorenç Barber is decisive as a starting point for any study. The sound production by non-aacoustic means, the microtonal possibilities, the presence of chance or machinism give credit to his condition of precedent of modern sound art practices. His work, unknown for decades, is not a referent in a strict sense. But thanks to the approach of some authors, to some recovery actions and to the award that bears his name within the framework of the festival Nits d'Aielo i Art, it can be considered that his figure has been erected in a certain paradigm of experimentation, interdisciplinarity, ingenious and even visionary spirit, aspects so present in sound art.

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

References

Aracil, Alfredo. Música sobre máquinas y máquinas musicales. Desde Arquímedes a los medios electroacústicos. Madrid: Fundación Juan March, 1984.

Aracil, Alfredo. “Música y tecnología en el siglo XX: la magia de la máquina”. Ritmo, vol. 54, n.º 546, 1984, pp. 23-27.

Aracil, Alfredo. “Especular, disfrutar, conocer: máquinas musicales”. Música Oral del Sur: Revista Internacional, n.º 4, 1999, pp. 69-84.

Barber, Llorenç. “País Valenciano: búsqueda de una identidad”. Música en España, n.º 4, 1979, pp. 30-31.

Barber, Llorenç. “Contextualizando el congreso Cien años de arte sonoro en Valencia”. 100 años de arte sonoro valenciano, coordinado por Llorenç Barber y Montserrat Palacios, Valencia: Universitat Politècnica de València, 2013, pp. 10-69.

Barber, Llorenç. “La escucha oblicua, una invitación a John Cage”. Quodlibet, n.º 58, 2015, pp. 136-140.

Barber, Llorenç. “El arte sonoro español en el contexto mundial. Una narración desde mi experiencia”. Quodlibet, n.º 18, 2018, pp. 9-62.

Barber, Llorenç. “El mundo musical alrededor del cura Castillejo” [introducción]. La telegrafía rápida. El triteclado. La música eléctrica, de Juan García Castillejo, Murcia: Fonoteca SONM de arte Sonoro y Música Experimental/Cuartel de Artillería del Ayuntamiento de Murcia/ Fundación Francisco López, 2021, pp. 6-53.

Barber, Llorenç, y Montserrat Palacios. La mosca tras la oreja: de la música experimental al arte sonoro en España. Madrid: Ediciones Autor, 2009.

Delgado, Miguel Ángel. Inventar en el desierto: tres historias de genios olvidados. Madrid: Turner, 2014.

García Castillejo, Juan. La telegrafía rápida, el triteclado y la música eléctrica. Valencia: Talleres Tipográficos B. Gavilá, 1944.

Gil Noé, José Vicente. “El grupo Actum (1973-1983). Pioneros de la música experimental en Valencia”. Archivo de Arte Valenciano, n.º 92, 2012, pp. 421-442.

Gil Noé, José Vicente. “XV Festival Nits d’Aielo i Art”. Arte y políticas de identidad, n.º 7, 2012, pp. 263-268.

Gil Noé, José Vicente. “Haciendo historia: una ¿genealogía? de la experimentación musical y sonora valenciana. 1922-1983”. 100 años de arte sonoro valenciano, coordinado por Llorenç Barber y Montserrat Palacios, Valencia: Universitat Politècnica de València, 2013, pp. 94-116.

Gil Noé, José Vicente. “Festival Nits d’Aielo i Art. Consideraciones de pasado, presente y ¿futuro?”. Archivo de Arte Valenciano, n.º 94, 2014, pp. 311-326.

Gil Noé, José Vicente. “Prácticas musicales y sonoras experimentales en Valencia durante el siglo XX, 1922-1983. De olvidadas a precedentes del arte sonoro valenciano”. Tesis doctoral, Universitat de València, 2016.

Gil Noé, José Vicente. Música no comença amb la clau de sol. Quatre històries d’heterodòxia musical i sonora en València durant el segle XX. Valencia: Institució Alfons el Magnànim-Centre Valencià d’Estudis i d’Investigació, 2022.

“Juan García Castillejo (Cura Castillejo): El artista era el electrocompositor”. Youtube, subido por Intermedia0, www.youtube.com/watch?v=jFZk6WrbOKw. Acceso 3 abril 2015.

Medina, Ángel. “Espejismos de la tecnología musical”. Música Oral del Sur: Revista Internacional, n.º 4, 1999, pp. 97-112.

Medina, Ángel. “Inventos musicales en España. La etapa de los privilegios de invención (1826-1878)”. Sulcum sevit: estudios en homenaje a Eloy Benito Ruano, coordinado por Eloy Benito Ruano, Oviedo: Universidad de Oviedo, 2004, pp. 917-937.

Medina, Ángel. “Inventos musicales en España (1)”. El otro a ratos. Un blog de Ángel Medina, 17 noviembre 2016, elotroaratos.blogspot.com/2016/11/inventos-musicales-en-espana-1.html. Acceso 12 julio 2021.

Medina, Ángel. “El cura Castillejo, pionero de la música eléctrica”. El otro a ratos. Un blog de Ángel Medina, 1 abril 2018, elotroaratos.blogspot.com/2018/04/el-cura-castillejo-pionero-de-la-musica.html. Acceso 12 julio 2021.

Medina, Ángel. “Sobre pioneros de la tecnología musical”. El otro a ratos. Un blog de Ángel Medina, 16 octubre 2018, elotroaratos.blogspot.com/2018/10/sobre-pioneros-de-la-tecnologia-musical.html. Acceso 12 julio 2021.

Molina, Miguel. “Ecos del arte sonoro en la vanguardia histórica española (1909-1945)”. MASE. I Muestra de Arte Sonoro Español, coordinado por José Iges, Lucena: Weekend Proms, 2007, pp. 28-71.

Molina, Miguel. “Recuperación de obras pioneras del arte sonoro de la vanguardia histórica española y revisión de su influencia actual”. Revista de Bellas Artes: Revista de Artes Plásticas, Estética, Diseño e Imagen, n.º 10, 2012, pp. 217-219.

Molina, Miguel. “Rastros del arte sonoro, entre la tradición y la experimentación, en los precedentes y postrimerías de la Vanguardia Histórica Valenciana (1844-1944)”. 100 años de arte sonoro valenciano, coordinado por Llorenç Barber y Montserrat Palacios, Valencia: Universitat Politècnica de València, 2013, pp. 117-149.

Molina, Miguel. “De la máquina de hablar a la máquina de dormir: máquinas sonoras y musicales pre-electroacústicas en España, 1860-1944”. ¡Chum, chum, pim, pam, pum, olé!: pioneros del arte sonoro en España, de Cervantes a las vanguardias, coordinado por Miguel Molina, Lucena: Weekend Proms, 2017, pp. 312-331.

Molina, Miguel. “El artista era el electrocompositor. Concierto-homenaje al Cura Castillejo”. ¡Chum, chum, pim, pam, pum, olé!: pioneros del arte sonoro en España, de Cervantes a las vanguardias, coordinado por Miguel Molina, Lucena: Weekend Proms, 2017, pp. 672-681.

Palacios, Montserrat. “El hacer del arte sonoro. Apuntes de indefinición y rasgos distintivos de una praxis en libertad”. Quodlibet, n.º 18, 2018, pp. 5-8.

Polanco, Alejandro. Made in Spain. Cuando inventábamos nosotros. Valladolid: Glyphos Publicaciones, 2015.

Prieberg, Fred K. Música y máquina. Barcelona: Zeus, 1964.

Scarani, Stefano. “El Aparato Electro Compositor como creador automático de música eléctrica y espontánea. Dos interpretaciones del Aparato Electrocompositor de Juan García Castillejo”. ¡Chum, chum, pim, pam, pum, olé!: pioneros del arte sonoro en España, de Cervantes a las vanguardias, coordinado por Miguel Molina, Lucena: Weekend Proms, 2017, pp. 682-691.

Published

2023-12-12

How to Cite

Gil Noé, J. V. “The Electric Music and the «Electrocompositor» De Juan García Castillejo (1933-1944)”. Enclaves. Revista De Literatura, Música Y Artes Escénicas, no. 2, Dec. 2023, pp. 97-112, https://revistascientificas.us.es/index.php/enclaves/article/view/21166.
Views
  • Abstract 752
  • PDF (Español (España)) 75