La segunda edad de oro del humor gráfico gallego (1982-2000)

Autores/as

  • Félix Caballero Wangüemet Universidad de Vigo

DOI:

https://doi.org/10.12795/RiHC.2015.i04.09

Palabras clave:

Humor gráfico, prensa gallega, edad de oro, resurgimiento

Resumen

Hacia 1970 comienza en el humor gráfico gallego una etapa de resurgimiento, después de más de tres décadas de censura y decadencia, que se confirmará en los años 80 y 90. El periodo comprendido entre 1982 y 2000 puede ser calificado como la segunda edad de oro del humor gráfico gallego, después de la primera y genuina, la protagonizada por Castelao y los humoristas de su generación entre 1909 y 1936. Este esplendor viene dado por el trabajo de dibujantes como Quesada, Siro, Xaquín Marín, Xosé Lois, Chichi Campos, Gogue y Pepe Carreiro, y por tres grandes acontecimientos para el género: la celebración de los encuentros de humoristas, la publicación de las revistas de humor Can sen Dono, Xó y Sapoconcho, y la fundación del Museo do Humor de Fene.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

AELG (2013). “Premios AELG 2013” en la página web de la Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), 4 de mayo de 2013. Disponible en internet (6-11-2013): http://www.aelg.org/GetActivityById.do?id=280

BALIÑAS, C. (1984). “Eso da risa, a broma e mais o humor”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. 13-21.

BARRERO, Manuel (2007). Sátira, intromisión y transgresión. El humor como atentado gráfico. En VVAA. Morfología del humor II. Fabricantes. Jornadas de estudio y análisis del humor desde la antropología la psicología, la filosofía y cotidianidad (pp. 23-82). Sevilla: Padilla Libros Editores & Libreros. Disponible en PDF en http://books.google.es (última consulta el 9-10-2014).

CABALLERO, F. (2012): O humor en cadriños, Cangas, Morgante.

CAMPOS, X. (1993). Xesús Campos. Unha visión aguda e vertixinosa de Galicia. Santiago de Compostela: Consorcio da Cidade de Santiago. Catálogo de la exposición del mismo título presentada en el Museo do Pobo Galego de Santiago de Compostela en septiembre/octubre de 1993.

CARREIRO, P. (1997). Fraga na Galiza. Santiago de Compostela: Laiovento.

CASTELAO, D. A. R. (1961): Humorismo. Dibuxo humorístico. Caricatura, A Coruña,!Real Academia Galega (conferencia dictada en A Coruña el 1 de marzo de 1920).

FERNÁNDEZ PAZ, A (1984). “O cómic”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. 22-30.

GALINDO ARRANZ, Fermín (2000). Guía de los géneros periodísticos. Santiago de Compostela: Tórculo, 226 pp.

GOGUE (2011). Historias Floreánicas II. O Grove: Todogrove.

GOMIS, L. (2008). Teoría de los géneros periodísticos. Barcelona: UOC.

GOMIS, Lorenzo (1987, 2ª ed.). El medio media. La función política de la prensa. Barcelona: Mitre.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1982). Os nosos humoristas: Castelao. Sada: Ed. do Castro.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1982). Os nosos humoristas: Vidales Tomé. Sada: Ed. do Castro.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1983). Os nosos humoristas: Maside. Sada: Ed. do Castro.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1983). Os nosos humoristas: Padín. Sada: Ed. do Castro.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1984). “Aproximación á historia do humor gráfico galego”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. XXX.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1984). Os nosos humoristas: Xaime Prada. Sada: Ed. do Castro.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1984): “Aproximación á historia do humor gráfico galego”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. 31-62.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1985). Os nosos humoristas: Torres. Sada: Ed. do Castro.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1986). “A modo de epílogo: 50 humoristas contemporáneos de Castelao”, en CASTELAO, A. D. R. (1986). Castelao, 1886-1950. Madrid: Ministerio de Cultura. Dirección General de Bellas Artes y Archivos. Catálogo de la exposición celebrada en el Real Jardín Botánico de Madrid del 3 de marzo al 13 de abril de 1986 con motivo del centenario del nacimiento del artista.

GONZÁLEZ PÉREZ, C. (1986). Os nosos humoristas: Cebreiro. Sada: Ed. do Castro.

LEDO, C. (1984). “O humor como instrumento de autocrítica”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. 63-66.

LÓPEZ, S. (1984). “A caricatura”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. 71-73.

LÓPEZ, S. (1984). “Notas para unha filosofía do humor”, en I Seminario Galego do Humor, Sada, Ediciós do Castro, pp. 67-70.

LÓPEZ, S. (1997). “Xaquín Marín, innovador do humor gráfico galego”, en MARÍN, X. Feito a man, Santiago de Compostela: Consellería de Cultura e Comunicación Social de la Xunta de Galicia, pp.13-14.

LÓPEZ, S. (2009). A autonomía galega nas caricaturas de Siro. A Coruña: Deputación da Coruña.

LÓPEZ, S. y MARÍN, X. (2009). “Manifesto en defensa do humor”. En LÓPEZ, S. y MARÍN, X. O humor desde Ferrol: Siro e Xaquín Marín. Ferrol: Club de Prensa de Ferrol, p. 7.

MARÍN, X. (1995). “A vida a través da perspectiva poliédrica do humor”, en Humor gráfico galego, Santiago de Compostela, Consellería de Cultura / Xunta de Galicia, p. 11.

MARÍN, X. (1997). Feito a man. Santiago de Compostela: Consellería de Cultura da Xunta de Galicia.

MARTÍNEZ ALBERTOS, José Luis (2004, 5ª ed.). Curso general de redacción periodística. Madrid: Paraninfo

MORÁN, Esteban (1988). Géneros del periodismo de opinión. Crítica, comentario, columna, editorial. Pamplona: Eunsa.

PANIAGUA, Pedro (2011). El humor en los diarios. La opinión (des)dibujada. En M. L. Sánchez Calero (ed.), Géneros y discurso periodístico (pp. 157-182). Madrid: Fragua.

PASCUAL CARBALLO, A. (2009): Humor gráfico galego. Da transición ao século XXI, Vigo, Ir Indo.

QUESADA, F. (2011): Quesada. 1961-2011, Vigo, Faro de Vigo.

TEJEIRO SALGUERO, Ricardo y LEÓN GROSS, Teodoro (2009). “Las viñetas de prensa como expresión del periodismo de opinión”, Diálogos de la Comunicación. Revista Académica de la Federación Latinoamericana de Facultades de Comunicación Social (Felafacs), nº 78, enero-julio de 2009. Disponible en PDF el 12-2-2014 en http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3718808

XOSÉ LOIS (2002). 20 anos de Carrabouxo. Ourense: Deputación Provincial de Ourense.

Entrevistas:

Xaquín Marín Formoso (Xaquín Marín): entrevista personal, Fene (A Coruña), 4-10-2012 / comunicación electrónica, 3-12-2010. En CABALLERO, F. (2012). O humor en cadriños. Cangas: Morgante, pp. 45-60.

Siro López (Siro): entrevista personal, A Coruña, 17-2-2012 / comunicación electrónica, 10-11-2010. En CABALLERO, F. (2012). O humor en cadriños. Cangas: Morgante, pp. 13-36.

Xosé Lois González Vázquez (Xosé Lois): comunicación electrónica, 24-12-2010. En CABALLERO, F. (2012). O humor en cadriños. Cangas: Morgante, pp. 71-93.

José Rodríguez López (Gogue): comunicación electrónica, 1-12-2010. En CABALLERO, F. (2012). O humor en cadriños. Cangas: Morgante, pp. 109-123.

Xosé! Carreiro Montero (Pepe Carreiro): entrevista personal, Vigo (Pontevedra), 21-2-2011). En CABALLERO, F. (2012). O humor en cadriños. Cangas: Morgante, pp. 139-162.

Xosé Alberte Suárez Lage: comunicación telefónica, 25-9-2012.

Osvaldo Macedo de Sousa: entrevista personal, Oeiras (Portugal), 2-5-2013.

Descargas

Publicado

2015-06-06

Cómo citar

Caballero Wangüemet, F. (2015). La segunda edad de oro del humor gráfico gallego (1982-2000). RIHC. Revista Internacional De Historia De La Comunicación, 1(4), 198–219. https://doi.org/10.12795/RiHC.2015.i04.09

Número

Sección

Miscelánea
Recibido 2018-10-01
Aceptado 2018-10-01
Publicado 2015-06-06