The graphic satire in Enbata political journal (1960-1975)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12795/RIHC.2023.i21.11

Keywords:

Caricature, cartoon, Basque press, French press, satire

Abstract

Enbata is the first Basque-nationalist French journal, born in Bayonne (1960) as the magazine of the homonym political party, dissolved in 1974. After a year of silence, the magazine was relaunched. This article analyses the cartoons published in Enbata from 1960 until one year after its interdiction. Using a quantitative analytical method, we study its cartoons by authorship, size, position on the page, and narrative. We also identify the public figures caricatured on it. We conclude that caricature was a widely cultivated genre in Enbata, with a preference for satire that grew significantly in 1975 as a protest discourse. Bernard Amestoy ‘Etxebeltz’ was its main cartoonist.

Downloads

Download data is not yet available.

References

ANGOULÊME [Mairie] (2018). Festival international de la bande dessinée. http://angouleme.fr/les-festivals/festival-international-de-la-bande-dessinee [Consulta: 16-07-2022].

ARANA, Edorta y ZUBIAGA, Mario (2019). Tiras que aflojan. El conflicto vasco en las viñetas. Edición electrónica. Bilbao: Universidad del País Vasco. https://lectura-unebook-es.ehu.idm.oclc.org/viewer/9788413190037/1 [Consulta: 27-04-2023]

ARBELBIDE, Xipri (1996). Enbata: abertzalegoaren historia Iparraldean. Irún (España): Fundación Kutxa.

ASURMENDI, Mikel (18-10-2009). Txuri-beltzezko ezkontza argia (Reportaje). Argia. http://argia.eus/argia-astekaria/2202/enbata-alda [Consulta: 16-03-2023].

AZPILICUETA, Jose Antonio (2000). La tira cómica humorística en prensa. Análisis de la evolución de una serie de 250 tiras de publicación semanal (Tesis doctoral inédita). Universidad del País Vasco, Lejona (España).

BORDERÍA ORTIZ, Enrique, MARTÍNEZ GALLEGO, Francesc-Andreu y GÓMEZ MOMPART, Josep Lluís (2010). La risa periodística: teoría, metodología e investigación en comunicación satírica. Valencia: Tirant lo Blanch

BILBAO, Isabelle (2013). Jean Ybarnegaray. Entre « petite patrie et grande patrie ». Bayona (Francia): Elkar.

BROCK, Frank (1993). Discours nationaliste et identité nationale basques: Enbata (1960-1992). (Tesis doctoral inédita). Universidad de Niza Sofía-Antipolis, Niza

COLOMBANI, Philippe. (1981). Notre Siècle en Caricature. París: Atlas.

CHRISTIN, Pierre, GAUMER, Patrick y MÉZIÈRES, Jean-Claude (2011). Pilote ou la naissance d’un art? Le journal de l’école de Paris du management, nº90, pp. 23-29. https://doi.org/10.3917/jepam.090.0023

DÍAZ NOCI, Javier (2012). Historia del periodismo vasco (1600-2010). Medika, nº13, pp. 1-261.

DUNY-PÉTRÉ, Arnaud y Ellande (2013). Souvenirs politiques de Arnaud Duny-Pétré (Blog). http://abertzale.over-blog.com [Consulta: 16-03-2013].

ECO, Umberto (1999). La estrategia de la ilusión (Traducción de Edgardo Oviedo). 3ª edición. Barcelona: Lumen. “Lo cómico y la regla”, pp. 164-168. https://hamamarino.files.wordpress.com/2018/12/eco-lo-comico-y-la-regla.pdf [Consulta: 25-10-2023]

ENBATA (1960). Pourquoi Enbata? Col. Les Cahiers d’Enbata. Bayona (Francia).

ENTRIALGO, Mauro (2011). Diario de un taller de humor gráfico e historieta costumbrista. Arbor, nº187, pp. 275–283. https://doi.org/10.3989/arbor.2011.2extran2124

ETCHEVERRY-AINCHART, Jon y Peio (2013). Le Mouvement Enbata. À la source de l’abertzaisme du Nord. Bayona (Francia): Elkar.

ETXEBELTZ (1999). Etxebeltzkeriak (1975-1999): 300 dessins d’Etxebeltz parus dans Enbata. Bayona (Francia): Gatuzain.

FEAVER, William (ed.) (1981). Masters of caricature: from Hogarth and Gillray to Scarfe and Levine. Nueva York: Alfred A. Knopf

GASCA, Luis y GUBERN, Román (1991). El discurso del comic. (2.ª ed.). Madrid: Cátedra.

GÓMEZ DE LA SERNA, Ramón (1975). Ismos. Madrid: Guadarrama

INFAME, Kike y BEGOÑA, Mikel (2017). Komikia. El Cómic Vasco (1975-2017). Bilbao: Diputación Foral de Bizkaia.

IZQUIERDO, Jean-Marie (2000). Le Pays Basque de France: la difficile maturation d’un sentiment nationaliste basque. París: Harmattan.

LANDART, Daniel (2013). Enbataren Zirimolan. Oroitzapenak. Bayona (Francia): Elkar

MARTIN, Laurent (2003). Le Canard enchaîné, un « objet politique mal identifié ». Revue d’histoire moderne & contemporaine, nº50(2), pp. 73-91. https://doi-org.ehu.idm.oclc.org/10.3917/rhmc.502.0073

MAZUR, Dan y DANNER, Alexander (2014). Comics: A global history. 1968 to the present. Nueva York: Thames Hudson.

PASCAL, Pierre (1993). BD passion: dessins de Danard et Pierre. Burdeos: Dossiers d’Aquitaine.

PAYS BASQUE [Communauté d’Agglomération] (s.f.). Les étapes. http://communaute-paysbasque.fr/la-communaute-pays-basque/le-territoire/lhistorique [Consulta: 25-04-2023]

REY CABERO, Enrique del; GOODRUM, Michael y MORLESÍN MELLADO, Josean (2021). Komikiak aztertzeko gida bat (Original: How to Study Comics & Graphic Novels). Bilbao: Universidad del País Vasco

RICHTER, Juan Pablo (1812). Teorías Estéticas. Madrid: Sociedad General Española de Librería

SAEZ DE ADANA HERRERO, F. M. (2014). Las tiras de prensa norteamericanas de finales del siglo XIX y principios del siglo XX como reflejo de la sociedad. Revista Internacional de Historia de la Comunicación, 2(3), pp. 20-47. https://doi.org/10.12795/RiHC.2014.i03.02

SKINN, Dez (2004). Comix: The underground revolution. Londres: Collins Brown.

SUD-OUEST [Publicité] (2023). Les journaux du Sud Ouest. Kit média 2023. http://storage.googleapis.com/cdn-sop-site-21/production/2023/03/Kit-media-JSO-2023.pdf [Consulta: 25-04-2023]

TUBAU, Iván (1987). Humor gráfico en la prensa del franquismo. Barcelona: Mitre.

VV. AA. (1981). Antología española del comix underground. Barcelona: Cúpula.

Published

2023-12-21

How to Cite

Castañeda-Zumeta, A. (2023). The graphic satire in Enbata political journal (1960-1975). RIHC. Revista Internacional De Historia De La Comunicación, (21), 193–217. https://doi.org/10.12795/RIHC.2023.i21.11
Received 2023-06-08
Accepted 2023-11-26
Published 2023-12-21
Views
  • Abstract 97
  • PDF (Español (España)) 95